Maak Natuurkunde | Maker Education in Nederland

In het nieuwe programma voor natuurkunde zit wat lucht. Verder bestaat mijn 5 VWO klas van dit schooljaar uit zeer enthousiaste jongens en meisjes die o.a. op bètakamp (zie bijv. hier: bètakamp Cardboard Fashion Show) hebben laten zien dat ze vol ideeën zitten en ook nog de vaardigheden bezitten om het te maken. Zo’n kans heb je maar zelden dus ik heb een project opgetuigd dat “Maak Natuurkunde” heet.

Onderaan deze post vind je de foto’s en filmpjes met de resultaten.

De opdracht:

“Maak iets natuurkundigs“

De eisen:

Er moet een natuurkundige component in het product zitten
Het product moet aan het einde werken
Zoveel als mogelijk werken met eenvoudige, goedkope materialen.

Ik opperde een paar ideeën:

Maak een meetinstrument
Maak een demonstratieproef
Maak een natuurkundig computerprogramma
Maak een kunstwerk gebaseerd op een natuurkundig principe
…

De beoordeling wilde ik bij zo’n experiment niet al te rigoureus doen, dus, ik beloofde ze een SO cijfer dat een voldoende zou zijn als ze lekker hadden gewerkt en ook daadwerkelijk iets hadden gemaakt. Ik schatte in dat vijf lessen plus de bijbehorende “huiswerktijd” genoeg moest zijn. De leerlingen werden aangespoord in tweetallen te gaan werken (alleen mocht ook) en ik organiseerde allereerst een brainstorm/onderzoeksles. Wanneer ze een idee hadden, moesten ze een mail sturen met de benodigdheden aan mijn TOA en aan mij. Wij hadden ongeveer een week om te zien of we de spullen hadden of moesten kopen en of dat niet goedkoper kon of zelfs moest. We vonden slechts één uur in de week in het rooster waarop de leerlingen (net aan, er waren ook nog drie (!) andere klassen bezig) gebruik konden maken van onze maakruimte.

De lessen

De leerlingen zijn, zoals ik al eerder schreef, behoorlijk vaardig en gewend om dingen te maken. Dat kon je ook goed zien. Vanaf het begin werd er hard gewerkt en omdat ze goed de weg weten in onze maakruimtes liep dat vanaf het begin lekker. Vanzelfsprekend liepen sommige groepen tegen problemen aan. Maken is volstrekt niet lineair en vaak behoorlijk lastig voorspelbaar. Ideeën moesten worden bijgesteld of zelfs helemaal vervangen door werkbaardere ideeën. Dat is dan vaak weer behoorlijk lastig vanwege het feit dat als je iets moet bestellen het even duurt voordat het er is. Voor een aantal leerlingen verviel er ook nog een les omdat ze nog in Rome waren. Ook dat maakt het niet gemakkelijker.

Aan het einde van de vijfweekse periode bleek dat deze tijd wel wat aan de korte kant was en werd er behoorlijk hard gewerkt in tussenuren en na hun reguliere programma. Rolf, mijn makker en TOA, zat regelmatig tot en uur of half zes, zes uur in onze maakruimte met de leerlingen en moest ze vaak verzoeken naar huis te gaan. Uiteindelijk werden de producten gepresenteerd op dinsdag 23 juni.

De evaluatie

Voorafgaand aan de presentatie heb ik de leerlingen gevraagd even terug te kijken op het proces. Ik begon met de vraag of zij vonden dat ik dit vaker moest doen? Er was geen enkele leerling die zei dat we dat niet moesten doen. “Leuk dus?” “Jaaa!” Vanzelfsprekend waren er best een boel kritiekpunten. Zo vonden de leerlingen het echt te kort, wilden ze ook meer tijd om een goed idee te bedenken en zouden ze graag een dubbeluur hebben voor deze activiteit (“anders pak je een zaag en dan gaat de bel alweer!“). Gevraagd naar de “huiswerkbelasting” varieerde hun inschatting van 4 tot 20 uur naast de les. Dat is voor 5 lessen veel tot extreem veel. Er werd overigens niet bij gezegd dat ze dat teveel vonden. Dat is leuk.

Schermafbeelding 2015-06-28 om 10.43.38 — De rubric die nog wel wat beter mag. Klik om te vergroten.

Wat we volgend jaar anders gaan doen:

We plannen 2 lesuren voor het bedenken van een goed idee
We plannen 7 effectieve lesuren voor het maken en een voor de presentatie
We proberen het uur aan het eind van de dag te krijgen. Dat is overigens heel lastig omdat er al zoveel gemaakt wordt door andere klassen ook.
Tussen het de ideevorming en de maaklessen moet een week of twee zitten zodat we de spullen kunnen bestellen die ze nodig hebben (of kunnen we het bijstellen).
De link met de natuurkunde mag iets scherper; vanzelfsprekend kun je zeggen dat alles natuurkunde is, maar ik wil dat graag wat explicieter. Dit jaar was de test dus ik heb dit zeer bescheiden bevraagd maar dat wil ik volgend jaar beter.
We hebben het dit jaar dus een cijfer gegeven. Dat past ook in het systeem van mijn school, De Populier. Bovendien werken ze er hard voor en willen dan ook graag een cijfer. De cijfers die we gaven leidden ook niet tot gemopper maar echt helemaal tevreden ben ik niet. Ik had een rubric gemaakt die ik uiteindelijk toch niet helemaal goed vond. Ik probeer hem beter te maken.
In een klas (en zeker bij natuurkunde) zitten eigenlijk ook altijd een aantal leerlingen voor wie zo’n open opdracht heel moeilijk of zelfs niet te doen is. We hebben dit van tevoren wel aan zien komen en daar ook wat maatregelen voor genomen (wat gestructureerde opdrachten, iets meer hulp) maar dit was niet genoeg. De resultaten waren eigenlijk niet voldoende maar dat reken ik mezelf meer aan dan de leerlingen (die daar dus ook geen slecht cijfer voor hebben gekregen). We gaan hier eens wat uitgebreider over praten aan het begin van volgend schooljaar. Een interessant punt.

Heb je, als lezer van dit blog, ideeën, verbeterpunten, kritiek, etc.? Laat het me via de comments hieronder, twitter, mail weten!