Afgelopen schooljaar hebben we een nieuw vak gemaakt. In dit blog vertellen we over de aanleiding, het idee, de uitvoering, de resultaten en blikken we terug. Dit doen we om zelf alles op een rijtje te zetten, maar ook om onze ervaringen te delen.
DE AANLEIDING
Aan het einde van het schooljaar 2014-2015 werd duidelijk dat het vak Algemene Natuurwetenschappen (ANW) in het volgend schooljaar niet meer gegeven zou worden. Dat is best jammer aangezien we met Marten Hazelaar een meer dan geweldige leraar ANW hebben. Marten is een lopende encyclopedie, niet alleen voor ‘zijn’ vak maar eigenlijk voor het hele béta-spectrum. Het vak hield op te bestaan en twee uren vielen vrij. Met het vrijvallen van die uren ontstond het idee bij onze directie om iets ‘anders’ met die twee uren te doen. We maken een nieuw vak. Er spelen een aantal zaken binnen school die we met dit nieuwe vak gaan onderzoeken. We willen een beter VWO-profiel ontwikkelen en we willen de mogelijkheden van het maken binnen een curriculum ontdekken. Je zou kunnen zeggen dat we de creativiteit van leerlingen meer willen leren aanspreken om ze daarmee ‘vrijer’ te maken in het aanpakken van problemen. Dit is kortweg opdracht die we kregen van onze directie. Hoe het is gekomen weet ik niet meer, maar al heel snel werd een combinatie gemaakt met het vak kunst. Dit project zou door iemand uit de bèta-sectie samen met iemand uit de kunstsectie worden gedaan.
HACK YOUR SCHOOL
Tijdens een brainstormsessie (met beta-en kunstdocenten, toa en teamleider) in september probeerden we het nieuwe vak vorm te geven. Woorden die we naast maken balangrijk vonden bij het vak bleken ontwerpen, leren, vrijheid, verantwoordelijkheid, uitdaging en show/eindpresentatie te zijn. En we formuleerden samen de hoofdopdracht ‘Hack Your School’. YEAH!! Een hele fijne opdracht vonden we direct. Een opdracht die gaat over hun en ook ons tweede huis en die vraagt dat huis kritisch te bekijken en (liefst met humor) aan te passen. Een beetje een lekker ruige opdracht ook. En heel goed technisch of kunstzinnig en alles wat daartussen of daarbuiten ligt op te lossen. Per en ik zouden de lessen een half jaar later gaan geven en dus verder gaan uitwerken. We kozen als definitie van hacken: het (vaak) op creatieve wijze zoeken naar gaten in of nieuwe mogelijkheden in een systeem.
In de tussentijd hackte ik mijn leven. Ik kreeg een kind. Vandaar dat er wat tijd tussen zat voordat Per en ik de draad weer oppakten..
In januari maakten we een opzet voor het komende halfjaar. We starten met een inleidende opdracht die de leerlingen voorbereidt op het hele proces. Een ‘Hack Your School’, maar dan in het klein. We zijn uitgekomen bij uit ‘Hack Your Classmate’: de leerlingen krijgen een tafel vol materialen (karton, papier, ballonnen, schmink, tape) en moeten na een een korte ontwerpfase een medeleerling hacken en de hack presenteren aan de rest van de groep. Iedereen hackt en iedereen wordt gehackt. Whraahhhhh. Naast een voorbereiding op het proces willen we leerlingen inspireren/op gang helpen door veel voorbeelden te laten zien van (creatief) hacken. We maken allebei een presentatie vanuit onze eigen interesse/vakgebied. Hierna gaan de leerlingen zelf aan de slag gaan met de hoofdopdracht; eerst brainstormen en schetsen, later het uitvoeren van de hack. Bij het hacken van de school zijn alle media, materialen en technieken toegestaan. We eindigen met een grote expositie (in welke vorm dan ook). De leerlingen houden het hele proces bij in een dummie en delen hun proces d.m.v. een blog.
Een voorbeeld van een blog.
DE UITVOERING
Hack Your School, met dat idee zijn we het nieuwe vak gestart. We wisten niet hoe de leerlingen op onze ideeën zouden reageren dus kozen we ervoor om een deel van de uitwerking ‘on the fly’ te doen. Zo zijn we in staat om te reageren wanneer het anders loopt dan wij hebben bedacht. Na een korte introductie over wat de bedoeling is zijn we aan de slag gegaan.
Hack Your Classmate
Met deze opdracht willen we het proces in het klein doen zodat de leerlingen een idee krijgen wat er op ze afkomt. We zijn begonnen met het begrip ‘hacken’ te belichten uit verschillende perspectieven. Petra vertelde over bekende hacks en vroeg zich af wat de essentie van een hack is. Per-Ivar liet zien dat een hack vaak een ander gebruik van materialen/technieken is. De opdracht is simpel: Hack Your Classmate. Wij beide hebben voor deze opdracht beperkt materiaal neergelegd. Divers restmateriaal zoals dopjes, knopen, kurken, schuim, schmink, karton, ledjes en verder veel karton en nog meer karton. Hiermee mogen de leerlingen aan de slag.
Hack your school
Bij de grote opdracht zijn we begonnen met een meer formele idee-fase. Bij ‘Hack Your Classmate’ was het meer informeel al wezen de leerlingen hier wel op. We moedigen aan dat ze al hun ideeën in de dummie vastleggen. De idee-fase werd afgesloten met een ideeëntester.
Na overleg waren we niet zo tevreden over de ideeën. Het waren vaak simpele aanpassingen aan de school. Meer banken in de gangen zodat je beter kan chillen en meer van dat niveau. We hebben veel gepraat; hoe kan dit? Iets waar wij van dachten dat het duidelijk was, werd door zeer weinig leerlingen opgepikt. De conclusie was vrij helder: Wij hebben iets niet goed gedaan. Na veel praten zijn we er op uitgekomen dat hacken en school beide redelijk abstracte begrippen zijn. Bij ‘hack your classmate’ bleek het hacken (doordat je je klasgenoot goed kent) veel makkelijker. We besluiten daarom een tussenopdracht te doen: Leer je school kennen.
Tussenopdracht: Onderzoek De School
Om meer grip te krijgen op het onderwerp, de school, hebben we de school onderverdeeld. De leerlingen, de lessen, het rooster, het gebouw… Met de leerlingen kiezen we voor een verdeling. Wij maken groepen door te nummeren (om zo de vaste groep te doorbreken) en geven de opdracht om een deel van de school te onderzoeken. De resultaten moeten in scratch gepresenteerd worden. Zo kan iedereen profiteren van elkaars werk. Hoe je het onderzoek doet, wat je precies in scratch doet, is vrij. Dit onderdeel becijferen we waarbij naast onze beoordeling de leerlingen elkaar ook bedoordelen. Hiervoor hebben we deze matrix (beoordeling-onderzoek-hack) gebruikt.
Voorbeeld van een Scratch-project.
Hack Your School (vervolg)
De evaluatie van de tussenopdracht was positief. We zien het ook terug wanneer we de grote opdracht weer oppakken. Vanuit de tussenopdracht blijven een aantal random gemaakte groepen intact en ontstaan er veel ideeën. De leerlingen hebben duidelijk meer grip al blijft het voor sommige nog steeds erg lastig. Na nog wat overleg hier of daar hebben alle groepen een idee waarmee ze uit de voeten kunnen. Veel materialen hebben we al in huis, de Populier is in 15 jaar praktisch werken een schatkamer van spullen geworden. De overige spullen werden besteld zodat iedereen aan de slag kon.
De tussenopdracht heeft er wel voor gezorgd dat de planning anders loopt dan we vooraf dachten. Het werd zo krap om alles af te krijgen dat we in samenspraak met de leerlingen hebben besloten het delen op een podium over te slaan. De eindbeoordeling wordt door de docenten gedaan. Hiervoor gebruiken we een aangepaste versie van de matrix waarbij we product (de hack) en het proces (blog en dummie) beoordelen. We hebben de beoordeling eerst onafhankelijk van elkaar gedaan. Voor het eindcijfer hebben we elke hack, dummie en blog nog eens bekeken en de scores vergeleken. We zaten heel vaak op het zelfde cijfer en de grootste afwijking was een half punt.
Filmpje van de hack van Hugo, Quinn en Jeroen.
TERUGBLIK
De leerlingen en wij vonden de start moeizaam. Het was zoeken naar de juiste modus. We hebben het vak afgesloten met een evaluatie en daaruit bleek dat de leerlingen uiteindelijk overwegend positief zijn. Moeilijk en leuk was de samenvatting bij velen. Wel hebben de leerlingen behoefte aan meer duidelijkheid. Dat nemen we, samen met nog meer punten, mee naar komend jaar.
Wat was dit geweldig om te doen. Een eigen vak maken is al leuk, maar om het samen te doen, dat is te gek! Een ervaring delen maar dan vanuit elkaars perspectief was een geweldige, verslavende, ervaring. We hebben allebei dingen geleerd van elkaar die we niet alleen bij dit vak maar ook bij onze eigen vakken inzetten.
We kijken er naar uit in januari weer te starten met een nieuwe groep. En we bevelen het meer dan aan: Is de mogelijkheid daar, maak een nieuw vak met een docent uit een andere discipline. Ze bijten niet. En kunnen je heel veel leren.
Petra docent kunst
&
Per-Ivar docent biologie
Wat een mooie tekeningen?